به گزارش مشرق، دونالد ترامپ، چه در مبارزات انتخاباتی خود و چه بعد از آن، تلاش کرد تا تمام توجهات را بهسمت کرهی شمالی سوق دهد. بعد از پیروزی در انتخابات ریاستجمهوری آمریکا نیز تلاش کرد تا از کرهی شمالی بهعنوان یک تهدید یاد کرده و این موضوع را بازنمایی کند که این کشور یک خطر برای امنیت بینالمللی است. اما هدف ترامپ از این موضوع چه بود؟ درست چند ماه بعد از در دست گرفتن قدرت توسط دونالد ترامپ، چند اتفاق افتاد که نگاه ناظران تحولات بینالمللی را به خود معطوف ساخت.
اینک که تحریکات و تحرکات ترامپ در شبهجزیرهی کره وارد فاز خطرناکی در «قامت رسانهها» شده است، بیشتر آن تحرکات قابل فهم است. ترامپ رسانهها را تا حدی از وحشت پر کرده است که کرهی جنوبی از بیم تحرکات ترامپ هشدار داده بود که ترامپ بدون مشورت کرهی جنوبی دست به اقدام پیشدستانهای نخواهد زد.
خبرها حتی حاکی از این بود که کرهی شمالی در حال خالی کردن پایتخت است و… همه نگران بودند که نهایتالامر ترامپ چه تصمیمی خواهد گرفت و آیا برخلاف مواضع اصولی خویش (که حملات حداقلی را در ذهن میپروراند تا «رهبری آمریکا» را به بازیگران بینالمللی متوجه کند)، دست به اقدامی خواهد زد و آیا «پذیرای ضربهی دوم کرهی شمالی» (که میداند آنهم مهلک خواهد بود) میشود یا نه.
ترامپ بهخوبی میدانست و حالا بعد از آزمایش بمب هیدروژنی بهتر میداند که کرهی شمالی بازیگر بیدستوپایی نیست؛ چراکه کرهی شمالی از بمب هستهای و مضافاً هیدروژنی برخوردار است و تهدید کرده که در صورت حملهی آمریکا با پاسخ نابودکننده مواجه خواهد شد. در این یادداشت به چند نکته پیرامون این تحرکات آمریکا اشاره خواهیم کرد:
۱. سیاستهای ترامپ و تناقض با دستگاه محاسباتی آمریکا
اگر دستگاه محاسبهگر آمریکا، ارزیابی دقیقی از شرایط نظام بینالملل و بورسهای کشورهای غربی و متحدان آمریکایی شرق آسیا مثل کرهی جنوبی و ژاپن داشته باشد، به نظر نمیرسد که رویکردی مشابه رویکرد دونالد ترامپ به کرهی شمالی داشته باشد. بسیاری از نخبگان آمریکایی و اندیشمندان این کشور خلاف رفتارها و سخنان دونالد ترامپ رفتار کرده و سخن میگویند. نگاهی به سخنان ریچارد هاس نشاندهندهی این موضوع است که دونالد ترامپ چندان هم با نظام اندیشهای آمریکایی پیش نمیرود. واکنش ریچارد هاس به بمب هیدروژنی کرهی شمالی این بود که این پیشرفت یعنی حرکت سریع بهسمت انتخاب «مدیریت تهدید بهوسیلهی دفاع/بازدارندگی» یا «انجام حملهی پیشدستانه».
۲. شروع توفانی دولت ترامپ و ادامهی بادکنکی آن
ترامپ در بدو ورود به کاخ سفید و آغاز کار، شروع توفانی را تجربه کرد. در همان ابتدا سه اتفاق در حوزهی بینالمللی ترتیب داد که موجب شگفتی بسیاری از تحلیلگران شد.
الف) مادربمبها: دونالد ترامپ در اقدامی عجیب و بدون داشتن برنامهای خاص و هدفی معین، دست به انفجار بمبی بسیار بزرگ و قوی به نام مادربمبها در یک منطقهی کوهستانی در افغانستان زد. لئون پانتا، وزیر دفاع اسبق (پنتاگون)، دربارهی «مادربمبها» که در افغانستان تست شده، گفته «وقتی من وزیر دفاع بودم، ما در حال کار بر روی آن سلاح بودیم. خیلی صریح بگویم که این بمب ابتدائاً برای هدف قرار دادن احتمالی تأسیسات غنیسازی زیرزمینی در ایران بود. این دغدغهی ما بود. این یک سلاح مؤثر است. من آزمایش و تست آن را دیدم. این سلاح میتواند در زیر زمین نفوذ کند.»[۱]
ب) گسیل ناوگان دریایی و جنگی به شبهجزیرهی کره: اقدام دیگر دونالد ترامپ روانه کردن ناوگان دریایی و جنگی آمریکا به شبهجزیرهی کره بود؛ موضوعی که با توجه به تهدیدات آمریکا علیه پیونگیانگ بسیار عجیب به نظر میرسید.
ج) حمله به پایگاه الشعیرات: درخصوص حملهی الشعیرات و پرتاب ۵۹ موشک به این پایگاه هوایی سخنها بسیار است، اما بهطور کلی بهانهی دونالد ترامپ برای این حمله این بوده است که دولت سوریه از سلاح شیمیایی علیه مخالفان استفاده کرده است. درحالیکه از چند سال پیش و در جریان ماجراجویی باراک اوباما برای حمله به سوریه به بهانهی داشتن سلاح شیمیایی و استفاده از آن علیه غیرنظامیان و با نظارت سازمان ملل متحد، تمام سلاحهای شیمیایی سوریه امحا شد و کمیتههای بررسی و نظارتی در این زمینه به وجود آمد، اینبار دونالد ترامپ دوبارهی آن حربهی پیشتر استفادهشده را مورد بهرهبرداری قرار داد.
در زمان باراک اوباما مجلسین آمریکا این مجوز را به رئیسجمهور وقت این کشور ندادند که علیه سوریه دست به اقدام نظامی بزند، اما اینبار رئیسجمهور آمریکا بدون داشتن هرگونه مجوز بینالمللی و داخلی دست به اقدامی یکجانبه زد که وفق حقوق بینالملل تجاوز به حاکمیت سرزمینی یک عضو مشروع سازمان ملل متحد بوده است. ماجرای استفادهی سوریه از سلاح شیمیایی که آمریکاییها از آن سخن میگویند، در حالی مطرح میشود که همانطور که اشاره شد، دولت سوریه اساساً تمام سلاحهای شیمیایی خود را امحا کرده است.
بهطور کلی و بنا به روایت روسیه، جنگندههای نیروی هوایی سوریه منطقهی خان شیخون را بمباران کردند. در این اقدام، انبارهای سلاح شیمیایی متعلق به مخالفان مسلح و گروههای تروریستی را بمباران کردند که در نتیجهی انفجار آنها، مسمومیت گستردهای ایجاد شد. آمریکاییها برآناند که بشار اسد سلاحهای شیمیایی خود را تحویل نداده است. ماجرایی که با توجه به نظارت سفتوسخت سازمان ملل، موضوعی بسیار سؤالبرانگیز مینماید.[۲]
۳. دونالد ترامپ شومن آمریکایی
تهدیدات ترامپ نشاندهنده این است که او بهدنبال نمایش خود بهعنوان یک عنصر خشن برای کشورهایی است که به روایت خود، منافع حیاتی آمریکا را به خطر انداختهاند. لفاظیهای دونالد ترامپ، این ببر کاغذی و شومن آمریکایی، بهقدری بوده است که صدای بسیاری از آمریکاییها را نیز درآورده است. دونالد ترامپ عادت دارد شدیدترین تهدیدها را مطرح کند. در زیر صرفاً بهصورت گزارشی برخی از تهدیدات این رئیسجمهور آمریکا علیه کرهی شمالی را برمیشمریم.
رئیسجمهور آمریکا ۲۶ آوریل: اگر چین قصد ندارد مسئلهی کرهی شمالی را حل کند، ما این کار را انجام خواهیم داد. این همهی چیزی است که من به شما میگویم.
ترامپ ۸ آگوست: کیم جونگ اون، رهبر کرهی شمالی، ورای حالت عادی تهدیدآمیز عمل کرده است.
ترامپ ۸ آگوست: اگر کرهی شمالی آمریکا را تهدید کند، با آتش و خشم روبهرو خواهد شد.
رئیسجمهور آمریکا ۸ آگوست: تحریمهای جدید شورای امنیت علیه کرهی شمالی بیش از یک میلیارد دلار به اقتصاد این کشور ضربه میزند.
ترامپ: کیم جونگ اون (رهبر کرهی شمالی) شروع به کرنش در برابر آمریکا کرده است.
ساعتی پس از این سخنان، کرهی شمالی سه موشک کوتاهبرد را شلیک کرد که هر سه پرتاب ناموفق گزارش شد و پس از آن این کشور یک موشک بالستیک را بهسوی آبهای اقیانوس آرام شلیک کرد؛ موشکی که از آسمان شمال ژاپن عبور کرد و موجب به صدا درآمدن آژیر خطر و ارسال پیامهای هشدار حملهی موشکی برای ساکنان جزیرهی هوکایدو ژاپن شد.
دونالد ترامپ ۳۱ آگوست: بحران هستهای کرهی شمالی از طریق مذاکره قابل حل نیست.
ترامپ ۳۱ آگوست: کرهی شمالی گوش شنوا ندارد.
حال باید دید نتیجهی این لفاظیهای دونالد ترامپ چه بوده و آیا او توانسته است کرهی شمالی را به تعبیر خود، رام کرده و آیا این کشور دست از سیاستهای خصمانه و تهاجمیاش برداشته است یا خیر.
دوم سپتامبر: زلزلهای به بزرگی ۵.۶ ریشتر شبهجزیرهی کره را لرزانده است. این زلزله همزمان با اعلام دولت کرهی شمالی برای دستیابی این کشور به بمب هیدروژنی بوده است.
دوم سپتامبر: مقاماتی از ژاپن و کرهی جنوبی محل انجام ششمین آزمایش هستهای کرهی شمالی را منطقهای در شمال شرق این کشور میدانند.
سوم سپتامبر: رئیسجمهور آمریکا و نخستوزیر ژاپن در تماسی تلفنی درخصوص تحولات اخیر کرهی شمالی گفتوگو کردند.
سوم سپتامبر: دولتهای کرهی جنوبی و ژاپن روز یکشنبه بعد از گفتوگوی ترامپ و آبه از انجام آزمایش هستهای جدید در کرهی شمالی خبر دادهاند.
۴. ترامپ بهدنبال سرکیسه کردن کشورهای شرق آسیا
برخی از کارشناسان برآناند که هدف ترامپ از این لفاظیها صرفاً سرکیسه کردن کشورهای شرق آسیا از جمله ژاپن، کرهی جنوبی و چین بوده است. چین را در ترس و واهمهی تحریم شرکتها نگه داشته و تلاش میکند بهواسطهی کرهی شمالی از آن امتیازاتی دریافت کند.
برای ژاپن تهدیدسازی در حوزهی امنیتی ایجاد میکند و تلاش میکند جلوی تبدیل شدن آن به ابرقدرت اقتصادی را بگیرد. درخصوص کرهی جنوبی نیز تلاش میکند با استقرار سامانهی تاد، پایگاههای نظامی خود را در شرق آسیا و برای مقابله با تهدید احتمالی چین مستقر کند. بدینترتیب این کارشناسان معتقدند که تمام تهدیدات ترامپ بهواقع با این هدف ترتیب داده شده است.
۵. ترامپ بهدنبال رهبری جهان
از دیگر سو، این تهدیدات و تقابلجوییهای آمریکا را باید در پازل سیاست کلان آمریکا مورد بررسی قرار داد. یکی از سیاستهای کلان آمریکا که بهعنوان یک اصل در همهی دولتهای دموکرات و جمهوریخواه دنبال شده و عدول از آن ممکن نیست را میتوان هژمونسازی از آمریکا نام برد.
براساس این تحلیل آمریکایی همیشه بهدنبال افزایش حوزهی نفوذ خود بهعنوان یک هژمون بوده و این تهدیدات را باید وسیلهای در راستای نیل به این هدف قلمداد کرد. شدت گرفتن تنشها در منطقه سبب میشود تا کشورهای شمال شرق آسیا چون کرهی جنوبی و ژاپن احساس نیاز بیشتری به حضور آمریکا کرده تا بهعنوان یک حامی و سدی در برابر تهاجم آنها در برابر کرهی شمالی حفظ کند.
در نتیجه بیش از پیش به آمریکا نزدیک شده و دست آنها را در منطقه و همچنین در سرزمینهای خود برای دخالت و تأسیس پایگاههای نظامی بازخواهند گذاشت و از سویی دیگر، آنها را در بحثهای اقتصادی کلان خود بهعنوان یک متحد استراتژیک شریک خواهند کرد تا بر حمایت آمریکاییها از آنها تضمینی باشد. از این طریق، آمریکا هم حوزهی نفوذ خود را بهعنوان یک هژمون افزایش میدهد و هم موفق به کسب منافع اقتصادی میشود.[۳]
بسته شدن همهی درها به روی شومن آمریکایی
حال که کرهی شمالی بمب هیدروژنی خود را آزمایش کرد، تقریباً تمام درها به روی دونالد ترامپ بسته شد. او تصور میکرد برای اتمام تمایلات رهبر جوان کرهی شمالی حد نهایتی وجود دارد، درحالیکه تصوراتش به نتیجهای نرسید و پیونگیانگ یک بمب هیدروژنی را آزمایش کرد.
حالا یک آزمون پیش روی ترامپ است: یا باید به این موضوع واکنش نشان دهد و اثبات کند که کسی است که ادعاهایش را جامهی عمل میپوشاند که در این صورت هزینههای بسیاری را به کشورش بار میکند و سوای از این جامعهی آمریکایی با او همراهی نخواهد کرد. یا باید اقدامی انجام ندهد و به همین ترتیب به رجزخوانیهای خود ادامه دهد که به احتمال بسیار زیاد همین امر اتفاق میافتد که در این صورت نیز مبرهن است که او صرفاً سروصدا به راه میاندازد و توان عملی کردن ادعاهای خود را ندارد.
بهواقع این ترامپ نیست که نمیتواند ادعاهایش را عملی کند، آمریکاست که نمیتواند آن کشوری باشد که در تصورات ترامپ بعد از انتخابات ریاستجمهوری آمریکا ساخته شده است. او باید بداند و البته خواهد دانست که آمریکا همان کشوری است که او در مبارزات انتخاباتی با هیلاری کلینتون آن را برای جذب رأی مردم به تصویر میکشید؛ کشوری با توان عملیاتی حداقلی، فقر، بیکاری و...
شاید بد نباشد ترامپ یک بار دیگر ویدئوهای مناظرات انتخاباتی و خاصه سخنانی که برای توصیف جامعهی آمریکا برمیشمرد را مرور کند. اگر این هم شبیه بسیاری از محرمانههای آمریکا در لیست سیاه آرشیو آمریکاییها قرار نگرفته باشد.
پی نوشت ها:
[۱]. http://www.borhan.ir/NSite/FullStory/News/?Id=۹۷۸۱
[۲]. http://www.borhan.ir/NSite/FullStory/News/?Id=۹۷۸۱
[۳]. Farsnews.com
منبع: پایگاه برهان